“Met circulaire economie streven we naar een hoogwaardige recyclage van bestaande materialen om ze zo lang mogelijk in de omloop te houden. We moeten evolueren van een verbruiksmaatschappij naar een gebruiksmaatschappij en inzetten op kwaliteit, onderhoud en herstel van producten en materialen”, duidt transitiemanager Brigitte Mouligneau.

“In Vlaanderen is momenteel 20% van de ondernemingen circulair. Dat is een relatief goede score, gezien het gemiddelde cijfer in Europa rond de 7 à 9% ligt”, vult ze aan. Nochtans is er volgens Vlaams minister van Economie en Innovatie, Hilde Crevits, nog veel ruimte voor verbetering en moet dat cijfer naar omhoog. “Start-ups spelen hierin een belangrijke rol. De Vlaamse inspanningen om te recycleren en om materialen te hergebruiken worden tegen 2030 verdubbeld,” belooft ze de aanwezigen op het event in een videoboodschap.

Zichtbare evolutie naar duurzaamheid

Dirk Lievens, start-up coach bij Start it @KBC, merkt de laatste jaren een duidelijke evolutie in het aantal start-ups dat duurzaamheid centraal zet: “Negen jaar geleden waren dit vooral IT-bedrijven, vandaag is minstens één op de drie start-ups een duurzaam initiatief.”

Volgens Gert Linthout, circulair ondernemer van Mic Mac Minuscule en Ray & Jules, heerst de tendens naar meer duurzaamheid niet alleen in de ondernemerswereld maar ook bij de bevolking. “Vooral jonge mensen zijn steeds meer bezig met duurzaamheid en willen niet voor grote, vervuilende multinationals werken. Ze zijn op zoek naar avontuur en willen werken bij bedrijven met een positieve impact op de wereld, zelfs als ze daar minder zouden verdienen”.

Boost voor Europa

Een goede zaak, vindt Mouligneau, want circulaire modellen kunnen de Europese economie een stevige boost geven. “Met de corona-crisis en de huidige oorlog in Oekraïne merken we hoe kwetsbaar we zijn voor crisissen en hoe afhankelijk we zijn van andere landen. Dankzij een circulaire economie kunnen we grondstoffen langer in omloop houden en minder afhankelijk worden van externe factoren”, legt Mouligneau uit.

Europa heeft dan wel beperkte grondstoffen, maar beschikt volgens Mouligneau wel over de nodige kennis en expertise om deze maximaal duurzaam te benutten. “Europa is een kenniseconomie. Succesvolle start-ups worden vaak geleid door hoogopgeleide mensen die kennis met elkaar delen en uitwisselen. Dat maakt van Europa een ideale voedingsbodem voor innovatieve productieprocessen”, bevestigt ook Dirk Lievens.

Om innovatie en circulariteit in Europa te blijven stimuleren, moet volgens Jasmien Wynants, expert Sustainable Fashion & Sustainability manager bij Xandres, de gehele toeleveringsketen herbekeken worden. “Een duurzaam alternatief is nu nog vaak de duurste keuze voor zowel producent als consument. Bovendien is er dringend nood aan een andere prijsperceptie. De consument moet beseffen dat een kledingstuk geen vijf euro kan en mag kosten”.

Meer flexibiliteit dankzij pilootprojecten

Wynants vindt dat de overheid circulaire en duurzame ondernemingen beter moet ondersteunen met fiscale initiatieven: “Door vervuilende activiteiten extra te belasten en werk te maken van een gunstigere taks shift voor circulaire business-modellen, zullen deze ondernemingen op langere termijn ook op prijsvlak kunnen concurreren met bestaande business-modellen”.

Ook Gert Linthout staat achter een aangepaste wetgeving voor duurzame en circulaire bedrijven. Want volgens hem is een lineair systeem vandaag nog steeds financieel interessanter dan een circulair systeem. Dat komt volgens Sebastien de Neubourg, oprichter van Yuma Labs, omdat innovatie steeds vooruit loopt op de wetgeving: “De vloek van Vlaanderen is dat alles heel erg vertraagt door de gelaagde structuur.”

Een systeem van pilootprojecten en sandboxen kan volgens Dirk Lievens een oplossing zijn voor de rigide wetgeving in Vlaanderen. “Bij pilootprojecten en sandboxen wordt er tijdelijk afgeweken van de bestaande wetgeving om te achterhalen wat al dan niet werkt. Door vaker te werken met zulke proefprojecten, zal de overheid sneller kunnen schakelen.”

Eén ding is duidelijk, concludeert Mouligneau: “Het succes van een circulaire economie is een “en/en/en”-verhaal. Zowel netwerking, sensibilisering en de nodige overheidssteun zijn nodig om van circulair ondernemen een succes te maken”.