De opwaardering van het kanaal Roeselare-Leie, een cruciale schakel voor de binnenvaart en de economische activiteit in West-Vlaanderen, heeft een nieuwe impuls gekregen. De Vlaamse Waterweg, provincie West-Vlaanderen, POM West-Vlaanderen, WVI, Voka West-Vlaanderen en de gemeenten aan het kanaal hebben een charter ondertekend om het tweede meest gebruikte kanaal van Vlaanderen te vernieuwen. De nieuwe Vlaamse regering én Europa zullen daar 375 miljoen euro voor vrijmaken. Daardoor zouden straks meer en grotere schepen gebruik kunnen maken van het kanaal. Zo moet de industrie en logistiek in de regio veiliggesteld worden, maar wordt er ook ingezet op waterzekerheid, duurzame energie, natuur en beleving.

Het 16 kilometer lange kanaal Roeselare-Leie vormt de as van een economische cluster die zo’n 50 industriële en logistieke bedrijven huisvest. Deze bedrijven zijn sterk afhankelijk van de binnenvaart voor het transport van hun goederen. Het kanaal sluit ook aan op de Leie, die toegang biedt tot zowel het Schelde- als het Seinebekken, en zo dus een strategische route vormt voor internationale handel.

Met de investering van 375 miljoen euro, met geld van Vlaanderen en Europa, zal onder meer “de kop van de vaart” in Roeselare opnieuw aangelegd worden. In Izegem zullen de kaaimuren aangepakt worden. Verder zijn er baggerwerken gepland en worden bruggen verhoogd. Zo moeten er in de toekomst meer en grotere schepen gebruik kunnen maken van het kanaal.

Volgens Dominique Van Hecke, algemeen directeur van De Vlaamse Waterweg en co-voorzitter van de taskforce Kanaal Roeselare-Leie, is het essentieel om te blijven investeren in de regio en de waterweg, om een antwoord te bieden aan de verwachte groei. “Het projectplan van 375 miljoen euro is nodig om jaarlijks minstens 4 miljoen ton via de binnenvaart te behouden en de bedrijfszekerheid van de vaarweg te blijven garanderen. Een nieuwe sluis in Ooigem moet zekerheid bieden over de toegankelijkheid”.

Investeringen voor verwachte groei

Het aantal watergebonden bedrijventerreinen langs het kanaal is de jongste decennia dan ook toegenomen tot meer dan 400 hectaren. Vierduizend schepen vervoeren elk jaar maar liefst 4 miljoen ton goederen op het kanaal. Zo heeft bijvoorbeeld Group De Cloedt sinds de jaren ‘90 zijn vestigingen strategisch aan het water geplaatst of zelfs verplaatst om grote hoeveelheden zand en grind efficiënt aan te voeren.

Patrick Degryse, chairman van Group De Cloedt en aanwezig bij de feestelijke ondertekening van het charter, benadrukt het belang van de binnenvaart voor hun bedrijf: “Binnenvaart is cruciaal om congestie op de weg te vermijden. Bovendien kunnen we één schip van 1.000 tot 2.000 ton ook in één keer lossen, wat veel efficiënter is dan met afzonderlijke vrachtwagens”.

De geplande vernieuwing van het kanaal biedt bovendien mogelijkheden om met grotere schepen aan te sluiten op het Seine/Scheldebekken en zo tot in Noord-Frankrijk te geraken. Dat lukt nu ook al, maar met kleinere schepen. “En hoe meer je in één keer kan vervoeren”, stelt Degryse, “hoe efficiënter je transport wordt”.

Hefboom voor duurzame ontwikkeling

“Maar de opwaardering van het kanaal is meer dan een louter nautisch-infrastructureel project”, zegt gedeputeerde Jean de Bethune van de provincie West-Vlaanderen, ook co-voorzitter van de taskforce Kanaal Roeselare-Leie. “Het kanaal is verantwoordelijk voor 40 procent van alle trafiek op de Leie en biedt werkgelegenheid aan meer dan 5.500 mensen. Het vernieuwingsprogramma verankert die economische activiteit en maakt ook verdere groei mogelijk”.

Maar naast de economische voordelen wil het kanaal ook een cruciale rol spelen in de duurzame ontwikkeling van de regio. De opwaardering moet tegemoetkomen aan de huidige en toekomstige maatschappelijke uitdagingen, zoals het uitbouwen van een klimaatrobuuste regio. Daarom maken ook innovatieve projecten rond waterbeheer, energieproductie en het verbeteren van de waterkwaliteit deel uit van het gebiedsprogramma. Het kanaal is met zijn 2,6 miljoen m³ de grootste watervoorraad in de Mandelvallei, cruciaal voor zowel landbouw als industrie. Maatregelen zoals infrastructurele ingrepen en een watersysteemvisie moeten toekomstige wateroverlast helpen beheersen en ook de waterkwaliteit verbeteren.

Tot slot wordt ook ingezet op natuur en beleving. De regio rond het kanaal bevat belangrijke groen- en bosgebieden. Het gebiedsprogramma heeft ook de ambitie om de identiteit van de kanaalomgeving op te waarderen door de beleving aan het kanaal te versterken, met bijvoorbeeld watersport en oeverrecreatie. Ook zullen innovatieve projecten voor verduurzaming worden uitgebouwd, zoals het opwekken of transporteren van groenere energie.

Kortom, met de opwaardering van het kanaal Roeselare-Leie willen de verschillende partners van het charter bijdragen tot de versterking van de regio als economisch en logistiek knooppunt. Daarnaast willen ze ook inspelen op uitdagingen rond duurzaamheid, waterbeheer, natuur en beleving, om zo de verdere groei en welvaart van de regio veilig te stellen.