Missie van Fost Plus is om een recyclage-oplossing te bieden voor elke verpakking op de markt. Het uniforme en gebruiksvriendelijke Belgische systeem zorgt voor de beste recyclagepercentages wereldwijd en toch wordt 10% van de verpakkingen die op de markt komen nog niet gerecycleerd. “Het gaat om ongeveer 70.000 ton verpakkingen die nog extra gerecycleerd kunnen worden. We blijven zowel particulieren als bedrijven sensibiliseren om hier aandacht voor te hebben”, aldus Wim Geens, managing director van Fost Plus. Een te groot aandeel komt nog bij het restaanval terecht of - erger nog - eindigt als zwerfvuil. Fost Plus zet in op deze twee werven met een aanpak samen met de bedrijven.

Zwerfvuil aanpakken met een geïntegreerd plan

De Europese Single Use Plastics- richtlijn dwingt tot actie: vanaf januari betalen bedrijven in heel Europa de zwerfvuilkost voor hun verpakkingen wanneer die in het zwerfvuil terug te vinden zijn. Het interregionale samenwerkingsakkoord dat zal gelden voor België krijgt vorm, hoewel er veel nog beslist moet worden. “Vandaag zit de zwerfvuilfactuur bij steden en gemeenten. Vanaf volgend jaar wordt die naar de betrokken bedrijven doorgeschoven”, meldt Wim Geens. “We geloven er sterk in dat door samen te werken, we het gezamenlijke doel kunnen realiseren: een properder België”, zo klinkt het.

Het is alvast geen evidentie om in tijden van torenhoge inflatie en een geldverslindende energiecrisis een nieuwe en naar verwachting hoge factuur voor te schotelen aan bedrijven. Het is echter realiteit dat veel verpakkingsmateriaal tussen het zwerfvuil belandt, terwijl het daar niet door de bedrijven komt maar door de consument die afval achterlaat en niet sorteert. Het is dus eerder een gedeelde verantwoordelijkheid waar ook de consument zich van bewust dient te zijn.

Daarom stelt Fost Plus een geïntegreerde aanpak voor, die samen met de bedrijven werd uitgewerkt.

Wim Geens: “Met een algemeen plan kunnen we er samen voor zorgen dat de zwerfvuilcijfers verbeteren en er meer materiaal wordt gecapteerd dat anders verloren is voor recyclage. Daar varen alle bedrijven wel bij want het gerecycleerd materiaal wordt ingezet in tal van toepassingen in de productie-industrie”.

De blauwe zak, waar sinds 2021 ook zachte plastic verpakkingen in mogen, blijft het eerste uitgangspunt, zeker voor consumptie thuis.

Buitenshuis zet Fost Plus in op digitale en intelligente systemen om zwerfvuil te verminderen. Er is “de Click”, dat van start ging in 2020. Met dit concept mikt Fost Plus, via een beloningsmechanisme, op de actieve participatie van burgers in de strijd tegen zwerfvuil. Telkens ze een verpakking of een ander stuk afval in de (juiste) afvalbak gooien, sparen ze digitale punten kunnen ze die via een app op de smartphone scannen. Daarmee sparen ze punten, “Circular Coins”, die ingewisseld kunnen worden bij lokale en nationale partners. “Verder onderzoeken we alternatieven voor het klassieke statiegeldsysteem. Voor een land als België dat met de blauwe zak al een performant inzamelsysteem heeft, is het klassieke statiegeldsysteem erg duur en levert het in verhouding weinig op. Maar er zijn alternatieven die meer mogelijkheden bieden. Stel je even voor dat je in de supermarkt een flesje water koopt, statiegeld betaalt en dat flesje thuis of onderweg scant met een app op je smartphone voor je het in de vuilnisbak of -zak ooit om dan het statiegeld meteen op je bankrekening terug te krijgen. De studies die we hierrond voeren, kunnen we bijna afronden. Voor het einde van dit jaar worden er principiële beslissingen genomen”, zo Geens.

26.000 ton extra PMD buitenshuis

Sinds april 2021 mogen alle plastic verpakkingen in de blauwe zak en vallen ook bedrijven onder de nieuwe sorteerregels. Ze zijn wettelijk verplicht om alle afvalstromen te sorteren zowel het afval gelinkt aan de basisactiviteiten als blikjes, flesjes en andere verpakkingen van op de werkvloer. Toch wijzen eerdere studies van OVAM uit dat ongeveer 50% van het bedrijfsmatige restafval nog steeds uit recycleerbaar materiaal bestaat, waaronder PMD.

Fost Plus stelt zich tot doel om de hoeveelheid ingezamelde PMD buitenshuis bijna te verdubbelen, van 14.000 ton in 2018 naar 26.000 ton in 2023. Verpakkingen in bedrijven maken daar een belangrijk deel van uit. In 2020 werd 19.000 ton PMD buitenshuis ingezameld, in 2021 22.000 ton. Dat toont aan dat de inzameling op schema zit. Om de ambitieuze doelstelling te halen, wordt er vooral ingezet op sensibilisering. Bedrijven krijgen praktische ondersteuning als ze willen starten met PMD sorteren of hun sorteerresultaten willen verbeteren en kunnen terecht op de website en in de Sorteerwinkel.

Dit najaar schreven Fost Plus en Valipac, dat instaat voor het beheer van bedrijfsmatig verpakkingsafval, samen opnieuw een groot aantal bedrijven aan die nog geen contract hadden met hun afvalpartner voor de ophaling van PMD. Wie voor de eerste keer een contract afsluit met een professionele PMD-ophaler, kan recht hebben op een welkomstpremie van 75 euro. Daarnaast zijn er ook via Valipac startpremies te ontvangen.

Wim Geens: “Het valt ons op dat mensen thuis PMD heel goed apart inzamelen maar op de werkvloer nog te snel alles bij het restafval gooien. Enerzijds is het aan de werkgever om ervoor te zorgen dat er sorteervuilnisbakken voorhanden zijn, anderzijds is het aan de werknemer om dezelfde mentaliteit aan de dag te leggen als thuis. We kunnen dit alleen doen slagen als we allemaal samenwerken”.